Φάρος Γαύδου: Του πήραν την ταυτότητα
Η σημερινή μορφή του φάρου, που σίγουρα δεν αντανακλά στην μνημειακή αξία του
Το 1880, που κατασκευάστηκε, ήταν ο δεύτερος φάρος στον κόσμο σε ορατότητα, με πρώτο τον φάρο της Γης του Πυρός. Ήταν ο πρώτος φάρος της Μεσογείου.
Ο λόγος για τον περίφημο Φάρο της Γαύδου, που σήμερα, μετά την αναστήλωσή του την περίοδο 2003-2005, θυμίζει περισσότερο ένα πάρκο φάρου και πολύ λίγο την μνημειακή του υπόσταση και την 137η ιστορία του. Σχεδόν ένα άψυχο σύγχρονο κατασκεύασμα.
Ο ιστορικό φάρος της Γαύδου, πριν ο δρόμος μας φέρει στον οικισμό Άμπελος, πάνω σ’ ένα ύψωμα, με υψόμετρο 368 μέτρα, κατασκευάσθηκε από την Γαλλική Εταιρεία των Οθωμανικών Φάρων το 1880 και λειτουργούσε με πετρέλαιο και φυτίλι, με ορατότητα 42 μιλίων, σε καθαρή ατμόσφαιρα, ενώ το φως χανόταν σε περίπτωση, που σύννεφα κάλυπταν το ύψωμα.
Απασχολούσε γύρω στα 10 άτομα, επιστάτες και φύλακες, και δίπλα είχαν κατασκευασθεί σπίτια, που τα χρησιμοποιούσαν σαν αποθήκες καυσίμων και για να διαμένουν οι εργαζόμενοι.
Τον Μάιο του 1942 οι Γερμανοί κατακτητές βομβάρδισαν τον φάρο της Γαύδου, καταστρέφοντας το μεγαλύτερο μέρος του, καθώς και τα σπίτια, που ανατινάχτηκαν στον αέρα από τα βομβαρδισμένα καύσιμα. Από εκείνη την στιγμή έσβησε το φως του Φάρου της Γαύδου, μετά από 62 χρόνια.
Ελάχιστα ο σημερινός φάρος-πάρκο θυμίζει όλα αυτά τα ιστορικά γεγονότα. Κι εδώ είναι το λάθος των υπευθύνων για την αναστήλωσή του, που σχεδόν διέγραψαν την μουσειακή-μνημειακή αξία του, με τον πρόχειρο και επιφανειακό τρόπο, που αντιμετώπισαν αυτό το θέμα.
Γιατί, ένα τεράστιο γιατί; Γιατί τόση ανευθυνότητα απέναντι σ’ ένα τόσο σημαντικό μνημείο; Λέγεται, ότι οι υπεύθυνοι βιαζόντουσαν, για να μη χάσουν τις προθεσμίες για την ένταξη του έργου στα τότε ΠΕΠ Κρήτης.
Αν άφηναν τον βομβαρδισμένο φάρο, όπως ήταν, ίσως ήταν καλύτερα. Γιατί, έτσι, όπως φαίνεται στην πριν την αναστήλωση παλιά φωτογραφία, ο περίφημος Φάρος της Γαύδου, θα έδειχνε στον επισκέπτη καλύτερα την ιστορία του.
Άλλο ένα μνημείο χάθηκε για πάντα, ανίκανο πλέον με την σημερινή μορφή του, να διηγηθεί την 62χρονη γοητεία, ομορφιά και ιστορία του. Κι ίσως δεν είναι υπερβολή αν πει κανείς, ότι οι υπεύθυνοι για την αναστήλωσή του, του πήραν κυριολεκτικά την ταυτότητα.