Τα Χριστούγεννα στη ζωή των Ελλήνων
Γράφει η Ερασμία Βαρβέρη
Τα Χριστούγεννα στη ζωή των Ελλήνων[1]
Τα Χριστούγεννα, η γιορτή της Χριστιανικής Εκκλησίας σε ανάμνηση της Γέννησης του Χριστού, είναι «η γέννηση του Άχρονου μέσα στον χρόνο, η είσοδος και φανέρωση του Άκτιστου Θεού ως Θεανθρώπου μέσα στην ιστορία», όπως λέει ο π. Γ. Μεταλληνός. Η γέννησή του από μια Μάνα, την Υπεραγία Θεοτόκο Μαρία. Συνεχίζει ο ίδιος , λέγοντας πως η Παναγία είναι μια Μάνα που ανήκει στο «πλήρωμα του χρόνου» , για το οποίο μιλάει ο Απόστολος Παύλος (Γαλ. 4,4). Ώδιναν οι αιώνες, για να γεννηθεί η Παναγία, η μόνη που με την καθαρότητά της μπορούσε να «δανείσει» σάρκα ανθρώπινη στο Θείο-Λόγο. Αυτό είναι το «παράδοξο» , που θαυμάζουν οι αιώνες και εξυμνεί με απαράμιλλο τρόπο η εκκλησιαστική μας Υμνογραφία, παρατηρεί ο π. Γ. Μεταλληνός.
Οι αρχαίοι σοφοί προσδοκούσαν την ενσάρκωση του Θεού, την οποία εντόπιζαν σε «γίγαντες της ιστορίας» , όπως ο Μέγας Αλέξανδρος και η οποία γίνεται πραγματικότητα με τη Γέννηση του Ιησού Χριστού, που οδήγησε στη σωτηρία των ανθρώπων με την ενανθρώπισή του.
Ο π. Γ. Μεταλληνός αναφέρεται ακόμα και στη σύνδεση της 25 Δεκεμβρίου (Ενανθρώπιση του Θεού) με την 25 Μαρτίου (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου – Σάρκωση του Θεού-Λόγου), καθώς τα Χριστούγεννα ολοκληρώνουν τη σωτηρία που προσφέρει ο Θεός με τη Σάρκωσή του. Την 25η Μαρτίου σαρκώθηκε ο Άσαρκος «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου. Θεός εφανερώθη εν σαρκί» (Α’ Τιμ. 3, 16), ενώ στις 25 Δεκεμβρίου γεννάται ως βρέφος.
Ποια η σημασία της ενανθρώπισης του Θεού για εμάς: Παίρνοντας τη δική μας μορφή, κάνει εύκολη την επικοινωνία μας μαζί Του. Ο Θεός προσφέρει τα πάντα για τη σωτηρία μας , την ένωσή μας με τον Θεό, ως δυνατότητα. Τίποτε στην Πίστη μας δεν λειτουργεί αυτόματα, αλλά χρειάζεται και η προσπάθεια του ανθρώπου να κάνει δικό του αυτό που προσφέρει ο Θεός σε όλους τους ανθρώπους. Ο Θεός επανορθώνει την αποτυχία του ανθρώπου, παρατηρεί ο π. Γ. Μεταλληνός.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος προσφέρει δυνατότητα ορθής προσέγγισης του Χριστού και εορτασμού των Χριστουγέννων: «Να γιορτάσουμε όχι με πανηγύρια, αλλά υπερκόσμια. Όχι τους εαυτούς μας, ικανοποιώντας τις ορέξεις μας, αλλά μάλλον όπως αρμόζει στον Δεσπότη και Κύριό μας, τον Θεό. Όχι όσα αφορούν τη δημιουργία, αλλά όσα έχουν σχέση με την αναδημιουργία, την ανάπλαση και τη σωτηρία μας».
Τα Χριστούγεννα μπορούν να μας διδάξουν. Σύμφωνα με τον Μ. Κωνσταντινίδη, Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, οι βοσκοί που είδαν πρώτοι τον Χριστό, μας διδάσκουν με την άκακη ζωή τους πως μόνο οι καθαρές καρδιές μπορούν να πλησιάσουν και να γνωρίσουν τον Χριστό. Οι μάγοι μας διδάσκουν πως μπορεί αξιόλογα να ξέρει κανείς και γράμματα πολλά και να είναι μαζί και θεοσεβούμενος και πιστός δούλος του Κυρίου. Σε σχέση με τη σφαγή των νηπίων , η οποία διατάχθηκε από τον Ηρώδη μετά από τη Γέννηση του Χριστού, πρέπει μάλλον να λυπόμαστε περισσότερο τον σκληρότατο και αμετανόητο Ηρώδη, που θα τυραννιέται αιώνια από τη συνείδησή του, μακριά από τον Θεό, τους αγγέλους και όλους τους Αγίους. Τα αθώα και άγια παιδάκια είναι τα πρώτα που έδωσαν τη ζωή τους και μαρτύρησαν για τον Χριστό.
Χριστούγεννα είναι η μέρα που η Ορθόδοξη Εκκλησία μας γιορτάζει την κατά σάρκα γέννηση του Υιού του Θεού εκ της Υπεραγίας Θεοτόκου στο σπήλαιο της Βηθλεέμ της Ιουδαίας. Από τότε αρχίζει η χριστιανική μας Εκκλησία και ιστορία. Η φανέρωση του Θεού εν σαρκί, αυτή η γέννηση του Θεού ως ανθρώπου, είναι το μεγαλύτερο γεγονός όλων των εποχών και όλων των αιώνων. Η Ζούρα-Μαστρομιχαλάκη παρατηρεί πως τα Χριστούγεννα σημαίνουν την αναγέννηση του κόσμου, κάτω από το φως της Τριαδικής Θεότητας. Η Γέννηση του Χριστού έφερε στους ανθρώπους το μήνυμα της αγάπης, «ο Χριστός αγάπη εστί» και της ελπίδας. Ανήμερα των Χριστουγέννων νιώθουμε με μεγαλύτερη ένταση τα παραπάνω και συνηθίζουμε να τα εκφράζουμε.
Πηγές
Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Μιχαήλ: Η ιστορία του Χριστού για παιδιά, εκδ. Έλαφος
π. Μεταλληνός, Γεώργιος / Ζούρα-Μαστρομιχαλάκη, Αγγελική : Θρησκευτικά αναγνώσματα «Τα Χριστούγεννα στη ζωή των Ελλήνων», Θεολογία-Ιστορία-Λαογραφία -Τέχνη, Ελεύθερος Τύπος
[1] Ο τίτλος προέρχεται από τα Θρησκευτικά αναγνώσματα, ένθετο από την εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος»