Απειλούμενο είδος στην Κρήτη η “αμπελιτσιά”
Ένα κρητικό φυτό, που φύεται στους ορεινούς όγκους, κυρίως, κατά 80% στα Λευκά Όρη, η “αμπελιτσιά” ή “ανέγνωρο” και που έχει ταυτίσει το όνομά της με ένα προϊόν, σήμα κατατεθέν της Κρήτης, την παραδοσιακή κατσούνα, είναι απειλούμενο είδος κι έχει τεθεί σε προστασία από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Η “αμπελιτσιά” είναι, θάλεγε κανείς, το εμβληματικό δέντρο της Κρήτης, αφού δεν φύεται σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Μάλιστα προτιμά τα μεγάλα ύψη, από 800 μέχρι 1800 μέτρα υψόμετρο και ίσως γι΄αυτό δεν είναι τόσο γνωστό στους πολλούς.
Έχει μορφή δέντρου, αλλά και θάμνου, με τα δέντρα να υπολογίζονται σε 20.000 περίπου στο νησί, ενώ σε θαμνώδη μορφή περί τις 300.000. Ωστόσο την άνοιξη και το καλοκαίρι, που ανεβαίνουν τα κοπάδια στα βουνά προκαλούν , με την υπερβόσκηση, πρόβλημα, μη αφήνοντας δέντρα και θάμνους ν΄αναπτυχθούν φυσιολογικά.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΓΕΛ Βάμου και την τεχνολόγο-γεωπόνο Ηλέκτρα Ρεμούνδου η ύπαρξη της “αμπελιτσιάς” χρονολογείται πριν από 8 εκατομμύρια χρόνια, ενώ το παλαιότερο δέντρο στο νησί υπολογίζεται ηλικίας 300 ετών.
Κατά την Ηλέκτρα Ρεμούνδου το φυτό απειλείται, κυρίως από την υπερβόσκηση, που δεν αφήνει την θαμνοειδή μορφή του να εξελιχθεί σε δέντρο., αλλά και από την αλόγιστη χρήση κατά το παρελθόν για την κατασκευή της παραδοσιακής κρητικής κατσούνας, λόγω της εμπορευματοποίησης αυτής της παραδοσιακής πρακτικής, ενώ δεν υποτιμούνται οι πυρκαγιές και η ξηρασία.
Σημειώνεται, ότι το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (Μ.Α.Ι.Χ.) σε συνεργασία με την διεύθυνση δασών υλοποιεί δράσεις προστασίας και διατήρησης της “αμπελιτσιάς, καθώς και με το ελβετικό πανεπιστήμιο ” Fribourg”, με απώτερο στόχο την προστασία της φυσικής κληρονομιάς του τόπου μας.