Γιώργης Καράτζης: Μαντινάδες από τα γυμνασιακά του χρόνια
Ποιητής, μαντιναδολόγος, ο Γιώργης Καράτζης, που κουβαλάει μέσα του και μεταδίδει ατόφια την κρητική παράδοση, αυτοβιογραφείται την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου (20.00) στην εκπομπή της ΕΡΤ2 “Μονόγραμμα”.
Ήθελα νάχα δύναμη τον κόσμο να γκρεμίσω
κι ένα καινούργιο τσ΄ αθρωπιάς και τση τιμής να χτίσω
Γεννήθηκε το 1945, στο Μελιδοχώρι του Ηρακλείου Κρήτης. Τα παιδικά και μαθητικά χρόνια επηρεάστηκαν άμεσα από την τοπική παράδοση, την Ανωγειανή του καταγωγή και την αμεσότατη επαφή με τη φύση.
Τελείωσε το Γυμνάσιο στο Ηράκλειο. Καταφυγή του αυτά τα χρόνια η Βικελαία Βιβλιοθήκη. Τη δείχνει στην κάμερα με πολλή συγκίνηση. «Έκανα κοπάνες, έφευγα από το Καπετανάκειο (γυμνάσιο) στο οποίο πήγαινα κι αντί να πάω ν’ αλητεύω στο πάρκο ή οπουδήποτε, πήγαινα στη Βικελαία». Εκεί έσκυψε με πολύ σεβασμό και ενδιαφέρον πάνω στα μείζονα έργα αρχαίων και νεοελλήνων ποιητών, από τον Όμηρο μέχρι τους ποιητές της γενιάς του ’30, Σεφέρη, Ελύτη. «Άρχιζα ν’ ανακαλύπτω ψάχνοντας σε βιβλία ένα διαφορετικό κόσμο, ένα άλλο κόσμο που εγώ νόμιζα ότι άρχιζε και τελείωνε στο Μελιδοχώρι ή το πολύ πολύ στο Ηράκλειο».
Παρ όλο που ξεκίνησε γράφοντας ποιήματα με ελεύθερο στίχο ποτέ δεν τον εγκατέλειψε η ρίμα. Λες και ήταν γραμμένη ανεξίτηλα μέσα στην κυτταρική του μνήμη. Οι μαντινάδες του άρχισαν να αναδύονται από τα πρώτα γυμνασιακά χρόνια.
Φτερά τ΄ ανέμου, πάρτε με, τον κόσμο να γυρίσω
και την ψυχή μου λαχταρώ να βρω να τη γνωρίσω
Ωστόσο, οι κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες, τον τράβηξαν στο δρόμο τους. Η σχέση του με τη νεολαία Λαμπράκη τον έφερε σε επαφή με τον Εγγονόπουλο, τον Εμπειρίκο, τους σουρεαλιστές. Συνελήφθη κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και φυλακίστηκε σε διάφορες φυλακές «με περιέφεραν, επειδή ήμουν …καλό παιδί» και χειρόγραφά του κατασχέθηκαν.
Το πρώτο έργο που έγραψε ήταν η “ΕΜΙΝΕ” (1988) ένα πολύστιχο, κρητικό, «ερωντικό» τραγούδι όπως γράφει στον υπότιτλο.
Η “ΕΜΙΝΕ” αγαπήθηκε και κυκλοφόρησε σε πολλές εκδόσεις. Μελοποιημένα αποσπάσματα τα τραγουδούν οι καλύτεροι λυράρηδες.
Ακολουθούν τα “ΔΙΑΚΡΗΤΙΚΑ” οι “ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ” τα “ΔΙΛΟΓΑ”. Πάντα σε στίχο 15σύλλαβου.
Πιες το ποτήρι τζη ζωής μα να το πιεις γεμάτο
μη ΄ φήνεις να σε βάλουνε τα βάσανα από κάτω
«Δεν μπορούσα να κάνω στίχο δεκαπεντασύλλαβο και ομοιοκατάληκτο χωρίς της χρήση της ιδιωματικής γλώσσας της Κρήτης. Αυτή γνώρισα, μ’ αυτή γεννήθηκα, αυτή είναι το εργαλείο της έκφρασης και της σκέψης μου καθημερινά».
Εργάστηκε, από το 1976, και επί 33 χρόνια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Δεν ξέχασε ποτέ την ανθρωπιστική του ιδιότητα. Πρωτοστάτησε στη δημιουργία Κίνησης Φιλίας και Αλληλεγγύης προς τον Σερβικό λαό. Συμμετείχε ο ίδιος σε 8 αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας με φάρμακα και τρόφιμα 460 τόνων, στη Σερβία και τη Βοσνία.
Είναι μέλος λογοτεχνικών και άλλων συνδέσμων και επί πολλά χρόνια υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας.
Σκηνοθεσία: Στέλιος Σγουράκης.