Η τραγωδία ως έννοια και λογοτεχνικό είδος
Γράφει η Ερασμία Βαρβέρη
Το λογοτεχνικό είδος της τραγωδίας νοείται ως η απόληξη της εξελικτικής πορείας
του διθυράμβου από λαïκό δρώμενο, σε έντεχνο είδος και μετέπειτα στο τρίτο και
τελευταίο στάδιο των λαïκών δρώμενων και του χορικού άσματος με διαλογικά μέρη
προς τιμήν του θεού Διονύσου.
Η τραγωδία ως έννοια και λογοτεχνικό είδος ενέπνευσε πνευματικούς ανθρώπους
όπως ο Νίτσε, να γράψει τη «Γέννηση της τραγωδίας» , τη σύνθεση δηλαδή του
απολλώνιου με το διονυσιακό στοιχείο και τον Georg Steiner να γράψει τον «Θάνατο
της τραγωδίας», αναφερόμενος στο τέλος της τραγωδίας ως είδος.
Κατά τον Steiner «μετά τον Διαφωτισμό δεν μπορεί να υπάρξει τραγωδία»,
καθώς η εποχή αυτή διέπεται από ορθολογισμό, κάτι που δεν συνάδει απόλυτα με τη
δραματική ποίηση. Για τον Νίτσε, η τραγωδία πεθαίνει στα χέρια του Ευριπίδη, ο
οποίος επηρεάστηκε από τη σοφιστική κίνηση και είναι ο ίδιος φορέας του
ορθολογισμού
.
Η τραγωδία που ετυμολογείται από τις λέξεις «ᾠδή» (<ἀοιδή<ἀείδωκαι
ἀήδω=τραγουδώ) και «τράγος», ερμηνεύεται ως η ωδή για τους τράγους ή η ωδή των
τράγων. Ο τράγος συμβολίζει την ακόρεστη σεξουαλική επιθυμία των σατύρων,
ακολούθων του Διονύσου που συμμετείχαν στα λαïκά δρώμενα, στα οποία
τραγουδιόταν ο διθύραμβος, λαïκό χορικό άσμα, από την οποία προέρχεται η
τραγωδία.
Η τραγωδία ερμηνεύεται ως το είδος εκείνο του δραματικού θεάτρου όπου
παριστάνονται παθήματα ανθρώπων που προκαλούν το έλεος και το πάθος του θεατή
και δεύτερον μεταφορικά ερμηνεύεται ως ένα οδυνηρά συγκλονιστικό γεγονός.
Στη σημερινή εποχή η τραγωδία αναδεικνύει την ανικανότητα του ανθρώπου να
τα βάλει με τον Θεό, ιδιαίτερα αν υπερβεί το μέτρο και την ανθρώπινη φύση του και
διαπράξει ύβρη.
Βιβλιογραφία
Τεγόπουλος-Φυτράκης: Ελληνικό λεξικό