“Με βρίζουν εαμοβούλγαρο, ανήθικο και προδότη”
Έτος Νίκου Καζαντζάκη το 2017, 60 χρόνια από τον θάνατό του. Πιο κάτω δημοσιεύουμε μια επιστολή του μεγάλου Κρητικού προς τον φίλο του Γιάννη Κωνστανταράκη το καλοκαίρι του 1942 από την πόλη Αντίμπ της Γαλλίας, όπου διέμενε τότε. Ήταν η εποχή, που είχε ξεσηκωθεί στην Αθήνα οξύς πόλεμος για το έργο του Νίκου Καζαντζάκη “Καπετάν Μιχάλης”.
Ενώ το έργο αυτό το διαπνέει από την αρχή ως το τέλος του υψηλό επικό μεγαλείο για τον κρητικό πατριωτισμό, έφτασαν να το χαρακτηρίσουν έργο αντιπατριωτικό…!
Η επιστολή, που δημοσιεύθηκε το 1958 στο περιοδικό “Κνωσός” του Συλλόγου Ηρακλειωτών της Αθήνας, γράφει:
“Aγαπητέ, παλιέ μου φίλε,
Χαρά μεγάλη ύστερα από καιρούς και ζαμάνια, να λάβω γράμμα Σου και ν’ ακούσω τη φωνή Σου. Σ’ ευχαριστώ για ό,τι γράφεις και ο Θεός να δόσει ‘νάρθει μέρα να ξανασμίξουμε. Τα παιδιά σου θάχουν μεγαλόσει, θάρηξαν ρίζες και ποιος ξέρει μπορεί νάσαι και παππούς. Λαχτάρισα να δω μερικούς φίλους και παλιούς συναθλητές μα πότε;
Kαλά είμαι, εδώ δουλέβω σε απόλυτη γαλήνη και μοναξιά, χρησιμοποιώ όσο καλήτερα μπορώ το λίγο καιρό, που μου μένει να βρίσκομαι πάνω στο χώμα, κάπου κάπου μου στέλνουν οι φίλοι καμιά εφημερίδα, όπου με βρίζουν εαμοβούλγαρο κι ανήθικο και προδότη. Αθάνατοι Έλληνες ! Όλη μου τη ζωή τη θυσίασα για την πνευματική Ελάδα, δουλέβω με πάθος την ελληνική γλώσα και την ελληνική παράδοση, καθαρότατη η συνείδηση, αμόλεφτα τα χέρια, παιδιάστικη η καρδιά μου, άγια η ζωή μου-κι είναι φυσικό να μην μπορούν να με ανεχτούν οι διανοούμενοί μας..
Πάντα έτσι γίνονταν και καθόλου δεν παραπονιέμαι. Δουλέβω μερόνυχτα, συνεχίζω τον ανήφορο, μετουσιώνω όσο μπορώ περισότερη σάρκα και την κάνω πνέμα. Αυτή ‘ναι η δουλειά μου, την εχτελώ και είμαι ήσυχος. Και χαίρουμαι όταν ακούσω μια φωνή σαν την δική σου να μου λέει: Μη τους ακούς, εδώ είμαστε εμείς μαζί Σου!
Συχνά Σε φέρνω στο νου μου, συχνά συλογιέμαι με θερμήν αγάπη το Μιχάλη. Τί γίνεται;Χάρηκα που είδα στο περιοδικό της Κνωσού πως έκαμε διάλεξη. Σε παρακαλώ να μου τον χαιρετάς πολύ, κι όταν μου ξαναγράψεις, αν μου γράψεις, πές μου τα όλα:πως είναι, αν άλαξε πολύ, αν παντρέφτηκε, αν είναι εφτυχής και τα δικά σου όλα. Ντρέπουμαι ν άγαπώ μερικούς ανθρώπους-πολύ λίγους και να μη ξέρω τι γίνουνται.
Είμαι καλά, δουλέβω πολύ, είμαι ήσυχος κι ας είναι καλά η γυναίκα μου, μπορώ να πω είμαι εφτυχής. Όσο προχωρώ στα χρόνια, τόσο το μυαλό μου δουλέβει καλήτερα κι η καρδιά μου χτυπάει και πιο εφτυχισμένη.
Γιατί; γιατί δουλέβω με χαρά, ξέρω τι θέλω, έχω δόσει ένα σκοπό στη ζωή μου και δε χάνουμαι σε μικρότητες και μάταιες χαρές. Όλα τα μικρά μαργαριτάρια τα δοκα, καθώς, λέει το Εβαγγέλιο, για ν΄αγοράσω το Μεγάλο μαργαριτάρι.
Ο Θεός μαζί Σου και με τους δικούς Σου, αγαπητέ μου φίλε παλιέ συναθλητή. Θυμίσου τον Κάφκασο, θυμήσου τη γεναία μας αφτή αργοναφτική εκστρατεία.
δικός σου πάντα
Ν. Καζαντζάκης