Tι έχουν πει για τον Βενιζέλο 30 επώνυμοι Έλληνες και ξένοι
“Ο Ελευθέριος Βενιζέλος συνδύαζε ενθουσιώδη πατριωτισμόν, μεγάλην επιδεξιότητα και καταπληκτικήν ευστροφίαν πνεύματος. Ζητών εφαίνετο, ότι προσέφερε, και λαμβάνων ότι παρεχώρει.”
Φραντσέσκο Νίτι
Πρωθυπουργός της Ιταλίας (1868-1953)
Τι έχουν πει κατά καιρούς πολλοί επώνυμοι της Πολιτικής και του Πνεύματος, Έλληνες και ξένοι, για τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Γύρω από αυτό το ερώτημα μίλησε ένα βράδυ του Ιουνίου του 2003, στην αίθουσα της Αδελφότητας Στειακών “Η Πραισός”, στην Αθήνα, ο γεραπετρίτης Μάνος Δερμιτζάκης.
Με αφορμή τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην εξωτερική μας πολιτική είναι σημαντικό να θυμηθούμε τι είπαν για τον Ελευθέριο Βενιζέλο Ευρωπαίοι ηγέτες εκείνης της εποχής, αλλά και σπουδαίοι πνευματικοί άνθρωποι του καιρού του Έλληνες και ξένοι. Έτσι αναδημοσιεύουμε από την εφημερίδα “Κρητικά Επίκαιρα” (Ιούνιος 2003-τεύχος 361) τα όσα έχουν πει και γράψει για τον Εθνάρχη 30 επώνυμοι, Έλληνες και ξένοι, σύμφωνα με τον Μάνο Δερμιτζάκη.
Κωνσταντίνος Α΄Βασιλεύς των Ελλήνων
Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου στις 28-7-1913
(Ώρες πλήρους εγκαρδιότητας των δύο αντρών!)
“Το έργο του Ελευθερίου Βενιζέλου θα αναγραφεί με χρυσά γράμματα στην παγκόσμια ιστορία. Ήταν ο μεγαλύτερος πολιτικός της Ελλάδος από την εποχή του Περικλέους”
Έμιλ Λούντβιχ
(Γερμανός συγγραφέας 1881-1948)
“Οι απόψεις του Ελευθερίου Βενιζέλου για το πολίτευμα της χώρας διακρίνονται από μια ευέλικτη προσαρμοστικότητα προς την εκάστοτε συγκυρία κι από ένα σώφρονα έως πείσμονα ρεαλισμό”.
Αριστόβουλος Μάνεσης
(Ακαδημαϊκός-Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών)
“Επί μια ολόκληρη γενεά ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε το κέντρο του δημόσιου ελληνικού βίου, οραματιστής και μεγαλοϊδεάτης. Συνδύαζε όμως την ικανότητα της ρεαλιστικής προσαρμογής. Διέθετε, ακόμη, οξύτατη αντίληψη, πειστικότητα στην επιχειρηματολογία και μαγνητίζουσα γοητεία. Ήταν, με μια λέξη, από τις εξέχουσες φυσιογνωμίες οι οποίες συνθέτουν την πολιτική ιστορία του Έθνους και καθιστούν αδύνατη την ερμηνεία της χωρίς την ακριβή εκτίμηση της παρουσίας τους”
Σπύρος Μαρκεζίνης
“Όσες φορές καταπιάνομαι να γράφω κάτι για την μορφή και το έργο του Ελευθερίου Βενιζέλου με κυριεύει ο φόβος. Φόβος μήπως αδικήσω το έργο του Γίγαντος μπρος στη μορφή του οποίου το Έθνος ολόκληρο στέκεται σήμερα με έκσταση”
Ιωάννης Μεταξάς
” Ο Αισχύλειος ήρωας, ο εθνικός γίγαντας. Έφτασε στην Ελλάδα από το Μεγανήσι για να φυσήξει την ηρωική του πνοή στον ταπεινωμένο και μουδιασμένο Ελληνισμό που παράδερνε αβοήθητος μέσα σ’ ένα κλίμα απαισιοδοξίας και μοιρολατρίας”.
Σπύρος Μελάς (1882-1966)
(Δημοσιογράφος-συγγραφέας-ακαδημαϊκός)
“Υβρίστηκε και χλευάστηκε περισσότερο από κάθε άλλον στην πολιτική ιστορία της νεοτέρας Ελλάδος, αλλά και λατρεύτηκε όσο κανείς. Μπορούμε να πούμε, ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος ανταποκρίνεται στον αφορισμό του Κόλλεριτζ: “Είχε την ευγενή τέχνη να κάνει εχθρούς”.
Αλέξης Μινωτής
“Ο μάγος της διεθνούς διπλωματίας.”
Μπενίτο Μουσολίνι
“Οι Κρήτες είναι οι εξυπνότεροι των Ελλήνων και ο Ελευθέριος Βενιζέλος ο εξυπνότερος των Κρητών. Υπό το πέπλον της γλυκύτητος και της μετριοπαθείας κατόρθωσε να επιτύχει δια την χώραν του περισσότερα απ΄όσα ηδύνατο ποτέ να επιτύχει δια των όπλων”
Ραλφ Μπλούμενφελδ
(Διευθυντής της Ντέιλυ Εξπρές το Λονδίνου)
” Ολόκληρος η ανθρωπότης αποβλέπει προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο ως προς τον ήρωα μιας υπερόχου σταυροφορίας υπέρ της Ελευθερίας”.
Λεόν Μπουρζουά (1851-1925)
Βραβείο Νόμπελ για την Ειρήνη.
“Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι ο ποιητής της νέας ελληνικής ιστορίας. Ο Μεγάλος και ο βαθυστόχαστος. Ο κυβερνήτης που οδήγησε το καράβι της Ελλάδας στο μεγάλο λιμάνι της Δόξας.Ο προφήτης που οραματίζεται και πραγματοποιεί την Μεγάλη Πατρίδα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών.”
Στρατής Μυριβήλης (1892-1969)
(Συγγραφέας -ακαδημαϊκός)
“Η αθανασία δεν είναι μύθος ενός άλλου κόσμου. Είναι πραγματικότης του κόσμου που κατοικούμε. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και μετά τον θάνατό του, εξακολουθεί να κυβερνά τη ζωή μας”.
Παύλος Νιρβάνας (1866-1937)
“Κανείς δεν θαυμάζει τον Ελευθέριο Βενιζέλο περισσότερο από εμέ”
Γκαστόν Ντουμεργκ (1863-1937)
(Πρωθυπουργός-Πρόεδρος Γαλλικής Δημοκρατίας)
“Σεβαστέ μου κύριε Πρόεδρε. Το γράμμα σας μ’ έκανε αληθινά ευτυχισμένο. Σαν ένα δίπλωμα για μένα θα μου επιτρέψετε να το βάλω στην καλύτερή μου κορνίζα.”
Γρηγόρης Ξενόπουλος
“Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν το μόνο ενδιαφέρον που είδα στην Ευρώπη. Ο αντιπρόσωπος του μικρότερου κράτους μου έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση. Είμαι ευτυχής διότι έχω την τιμή να συνεργάζομαι μαζί του. Είναι ένας εκ των μεγαλυτέρων πολιτικών ανδρών του κόσμου. Τα ιδεώδη του συμπίπτουν εξ ολοκλήρου με τα ιδικά μου.”
Γούντροου Ουίλσον (1858-1924)
28ος Πρόεδρος των ΗΠΑ
“Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν απεσταλμένος της Θείας Πρόνοιας. Κάθε Έλλην, όταν με απροκάλυπτον βλέμμα προσβλέπει το μέγα δημιουργικόν έργον του, δεν είναι δυνατόν παρά να καταλαμβάνεται από θαυμασμόν και ευγνωμοσύνην”.
Αλέξανδρος Παπαναστασίου
“Εθνικός ηγέτης και κοινωνικός μεταρρυθμιστής. Αυτοί είναι οι ορίζοντες της πολιτικής προσωπικότητας του Ελευθερίου Βενιζέλου”.
Ανδρέας Παπανδρέου
“Υπάρχουν υψηλαί κορυφαί εις την ανάβασιν των οποίων αποκάμνει η Ιστορία. Και είναι τότε ο θρύλος ο οποίος διηγείται την δόξαν των. Εις την περιοχήν του θρύλου ανήκει ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Είχεν παραλάβει την εντροπήν του 97 και παρέδωσε εις διαδόχους του την Μεγάλην Ελλάδα με ουσιαστικήν πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη”.
Γεώργιος Παπανδρέου
“Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οραματιστής και φλογερός αγωνιστής, που γίνεται, κατά τις επιταγές των καιρών, τολμηρός μεταρρυθμιστής και ρεαλιστής πολιτικός, είναι γέννημα του ίδιου του λαού. Συνδύαζε την πυρακτωμένη ορμή της μαχόμενης ΚΡΗΤΗΣ και την εφηβεία της νεότερης ΕΛΛΑΔΑΣ, με την ευρωπαϊκή γνώση και την υπευθυνότητα, τη νηφαλιότητα και τη σωφροσύνη του ώριμου ηγέτη”.
Κωνσταντίνος Μητσοτάκης
“Λαμπρόν άστρον ανατέλλει από τα Λευκά Όρη”.
Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος
(καθηγητής στο Πανεπισήμιο Αθηνών για τον φοιτητή του Ελευθέριο Βενιζέλο το 1886)
“Θαυμάζω και εκτιμώ τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τόσον πολύ, ώστε, αν μου επρότειναν να γίνω Ιούδας ή να τυφεκιστώ, θα προτιμούσα χίλιες φορές το δεύτερο.”
Νικόλαος Πλαστήρας
“Ο δαίμονας με τα σγουρά μουστακόγενα και τα γαλανά μάτια, που έκανε τόσους χρόνους τον Κόσμο να κουβεντιάζει μαζί του”.
Παντελής Πρεβελάκης
“Το 1909 ο Ελληνικός λαός τον κάλεσε να σώσει την Ελλάδα από την σήψη της κομματικής συναλλαγής και των αυλικών δολοπλοκιών. Κι εκείνος, με τις μοναδικές και αρίφνητες αρετές του πραγματοποίησε τη σωτηρία πέρα κι από τα πιο παράτολμα όνειρα του Ελληνισμού. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν σπανιότατος συνδυασμός οραματιστή και ρεαλιστή, επαναστάτη και οικοδόμου, ειρηνοποιού και πολέμαρχου – ένας αληθινός “Ποιητής” της εθνικής πολιτικής. Τέτοιες μεγαλοφυΐες πολύ σπάνια γεννιούνται στην ιστορία ενός τόπου”
Μάριος Πλωρίτης
“Ο ελληνικός λαός έχει το δώρον να εμφανίζει μεγάλους άνδρας όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος”.
Λόιντ Τζωρτζ (Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας)
“Με τέτοιους άνδρες σαν τον φωτισμένο νεαρό φίλο μου (σ.σ. τον 22χρονο φοιτητή, το 1886, Ελευθέριο Βενιζέλο), σίγουρα θα κατακτήσετε τα δικαιώματά σας”.
Τζοζφ Τσάμπερλαιν (1836-1914)
(Ριζοσπάστης Βρετανός πολιτικός και κοινωνικός μεταρρυθμιστής)
“Η δυνατότερη στιγμή της ιστορίας του δεν είναι η στιγμή της νίκης. Είναι όταν αποδέχτηκε την καταστροφή. Την υπόγραψε, τραγικός μέσα στους τραγικούς ήρωές μας και σαν το Σίσυφο ξανάρχισε από την αρχή και από άλλο δρόμο την εθνική αναδημιουργία. Και κατόρθωσε να δουλέψει με μια τέτοια πίστη και μετά την καταστροφή, γιατί για τον Βενιζέλο, και πρώτα γι΄αυτόν, τον ιστορικό δημιουργό, η ιδέα της Ελλάδας, εκτείνεται πέρα από τη Μεγάλη Ιδέα, και γιατί η πίστη του στην Ελλάδα στάθηκε δυνατότερη από την απιστία των Ελλήνων”.
Κωνσταντίνος Τσάτσος
“Ποιος είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός; Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ, Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ. Είχε αλάνθαστην κρίσιν δια τας μεγάλας γραμμάς της πολιτικής. Σ’ όλη την έκταση των Βαλκανίων, μονάχα ένα καθαρό μάτι, μονάχα η μεγαλοφυΐα του διέγνωσε την όλη κατάσταση.”
Σερ Γουΐνστον Τσώρτσιλ
“Σεις πρέπει να κυβερνήσετε τον κόσμον”.
Ανατολ Φρανς (1844-1924)
(Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας)
Υποκλινόμενος με ευλάβεια ενώπιον της Μνήμης του, προσθέτω:
“Ύστερα από μια σύντομη, ζωογόνο διάβαση του Χαρίλαου Τρικούπη, είχε παύσει να υπάρχει Κράτος. Υπήρχε μαρασμός, και παρακμή και φατρία… Και είπεν ο Θεός της Ελλάδας: “Γενηθήτω Εθνάρχης”.
Και εγένετο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ”.
Μάνος Δερμιτζάκης